Elfy to wolontariusze zajmujący się weryfikowaniem faktów oraz prowadzeniem walki z internetowymi trollami. W skład społeczności elfów wchodzą profesjonaliści z różnych dziedzin: polityki zagranicznej, cyberbezpieczeństwa, IT, ekonomii, ochrony środowiska i wielu innych.
Ruch elfów narodził się na Litwie w 2014 roku, po wydarzeniach na ukraińskim Majdanie, kiedy protesty obywateli tłumiły prorządowe siły wspieranego przez Rosję prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza. Wkrótce potem Rosja zaatakowała Ukrainę i zajęła część jej terytorium. Konflikt zbrojny odbywał się nie tylko na lądzie, ale także w przestrzeni cyfrowej – po wydarzeniach na Ukrainie nastąpiły zorganizowane ataki dezinformacyjne i zalew prorosyjskiej propagandy. Wydarzenia te zainspirowały grupę 40 podobnie myślących osób do konfrontacji z prokremlowskimi trollami zostawiającymi w mediach internetowych toksyczne treści, zwłaszcza w sekcjach komentarzy i na portalach społecznościowych. Grupa opracowała własne narzędzia monitorujące wrogie wypowiedzi w Internecie.
Początkowo elfy działały anonimowo, jednak oddolny ruch szybko zaczął się rozwijać. Jak powiedział jeden z założycieli grupy wolontariuszy w wywiadzie dla The Independent, elfy są siłą obronną zajmującą się wyszukiwaniem i zwalczaniem dezinformacji, ale nie przeprowadzają cyberataków ani nie rozpowszechniają kontrpropagandy. Elfy monitorowały na przykład różne grupy na Facebooku pozornie przeznaczone do propagowania medytacji, fitnessu czy zdrowego stylu życia, które w rzeczywistości okazywały się kanałami rozpowszechniania prokremlowskiej propagandy.
Dziś elfy to ogromny ruch skupiający około 5000 wolontariuszy walczących z rosyjską dezinformacją i propagandą na Litwie. Ujawniając rosyjską dezinformację, pomagają oni wzmocnić odporność litewskiego społeczeństwa, które opowiada się za wolnością i wartościami demokratycznymi. Z zespołem DebunkEU.org pracuje aktywnie ponad 50 wolontariuszy.
W zależności od sytuacji elfy mogą przyjmować działania proaktywne, jak i reaktywne. Działają zarówno indywidualnie i jako dobrze zorganizowana społeczność. Sprawdzają problematyczne treści, demaskują fałszywe historie, zgłaszają podejrzane strony internetowe i konta rozpowszechniające dezinformację.
Elfom przyświeca cel jak najszybszego ujawnienie i zwalczanie fałszywych oraz wprowadzających w błąd treści. Społeczność wolontariuszy dzieli się ze względu na wykonywane zadania — niektórzy ujawniają dezinformację, inni prowadzą internetowe kampanie pod hasłem „shame on you!” skierowane przeciwko prokremlowskim trollom. Od kiedy ci ostatni stali się mądrzejsi i zaczęli znajdować słabe punktów w społeczeństwach państw bałtyckich, elfy rozpoczęły współpracę z mediami i innymi organizacjami.
W celu zwiększenia bezpieczeństwa w przestrzeni informacyjnej i wzmocnienia działań elfów, zespół DebunkEU.org organizuje szkolenia i warsztaty dla wolontariuszy, którzy uzyskują dzięki temu nowe narzędzia do walki z prokremlowskimi trollami. Chociaż walka ta często może wydawać się nierówna, wkład elfów w zwalczanie dezinformacji jest nieoceniony. Dzięki pracy wolontariuszy udaje się zidentyfikować szkodliwe treści, których nie wykryłyby zautomatyzowane systemy oparte na sztucznej inteligencji.
W związku z rosnącą liczbą trolli praca każdego z wolontariuszy jest bezcenna. Pomóż nam w walce z dezinformacją - Ty też możesz zostać elfem!
O DebunkEU.org
DebunkEU.org to niezależny think tank technologiczny i organizacja pozarządowa, która śledzi dezinformację i prowadzi kampanie edukacyjne na temat umiejętności korzystania z mediów. W DebunkEU.org razem z partnerami analizujemy dezinformację w krajach bałtyckich, Stanach Zjednoczonych i Macedonii Północnej.